Modelrockets.NL - Launch Group Logo Modelrockets.NL - Launch Group, raketten en raketten!

Modelraket Motoren

  Terug
Voor de raketmodelbouw hobby worden fabrieksmatig geproduceerde motoren gebruikt. Dit betekent dat ze uitgebreid getest zijn op veiligheid in het gebruik en dat een hobbyïst niet zelf met gevaarlijke chemische stoffen hoeft te experimenteren.
Modelraket motoren zijn precies gemaakt voor het doel waarvoor we ze nodig hebben:
Het omhoog stuwen van een modelraket en ervoor zorgen dat de uitdrijflading het bergingssysteem naar buiten duwt, op het moment dat dat nodig is. Een modelraket motor knalt dus niet uit elkaar zoals een rotje, maar geeft een voortstuwende kracht af gedurende zijn voortstuwingstijd.

Modelraketmotoren bevatten drie lagen brandstof:
  1. Stuwstoflaag
  2. Vertragingslaag
  3. Uitdrijflading
De stuwstoflaag stuwt het model omhoog en zorgt voor een grote snelheid van het model. Als deze laag is opgebrand, gaat het model over in glijvlucht. De grote snelheid neemt langzaam af door de wrijving die het model ondervindt en de aantrekkingskracht van de aarde.

De vertragingslaag die opbrandt na de stuwstoflaag, brandt wel, maar heeft nauwelijks stuwkracht. Deze laag brandt tijdens de glijvlucht en zorgt ervoor dat je model zijn snelheid kan verminderen en dat de motor 'aan' blijft, dat deze chemisch blijft werken.

De uitdrijflading die wordt geactiveerd nadat de vertragingslaag is opgebrand, zorgt ervoor dat het bergingssysteem uit je model wordt geblazen, samen met je neuskegel. De korreltjes kruit van de uitdrijflading die ontbranden, breken de bovenkant van de motor kapot en de druk gaat dan grotendeels aan de bovenkant van je motor door de rompbuis heen. Door de grote drukverhoging in je rompbuis, wordt alles eruit geblazen. Aangezien dit hele hete gasssen zijn, dien je je parachute te beschermen met onbrandbare watten. Anders wordt de boel(je bergingssysteem) aan elkaar gefrituurd...

De modelraketmotor werking

Motorafmetingen
De fabrieksmatige motoren worden gemaakt in bepaalde standaard afmetingen (diameters):
13 x 45mm. (Mini motoren. Deze hebben een T(-Tiny) in de motorcode. Bijv.: A3-4T)
18 x 70mm. (Standaard motoren. Dit is de meest gebruikte motoren maat. A-D motoren.)
24 x 70mm. (Grote motoren: C11, D motoren.)
24 x 95mm-97mm. (Grote motoren: E motoren.)
29 x 95mm-114mm. (XL motoren: E16, F motoren.)

Motorcode
De motoren worden aangeduid met een code, zoals: A8-3 of B6-4.
Ze zijn er in verschillende sterkten of klassen.
Dit wordt aangegeven met de eerste letter in de code, in dit geval de 'A' of 'B', wat staat voor 'de kracht' x 'de tijd' dat deze geleverd wordt.
De kracht geven we aan in Newton(N), de tijd in seconden(s).
1 Newton komt ongeveer overeen met 0,1 Kg (100gram) stuwkracht.
De sterkte van een motor geven we dus aan in Newton x seconden, afgekort met N.s of Ns. We noemen dit ook wel de 'Totale Impuls' van een motor.
Zo zijn er 1/2A, A, B, C, D, E en F motoren. In onderstaande tabel zijn de sterkten aangegeven.
Klasse Totale Impuls (eenheid: N.s)
1/2A 0 - 1,25
A 1,26 - 2,50
B 2,51 - 5,00
C 5,01 - 10,00
D 10,01 - 20,00
E 20,01 - 40,00
F 40,01 - 80,00

Het eerste cijfer in de code geeft de 'gemiddelde stuwkracht' van een motor aan in Newton(N). In de voorbeeldcodes hierboven is dat dus 8 of 6 Newton oftewel 800 of 600 gram.
Een vuistregel is dat de gemiddelde stuwkracht minimaal vijf keer zo groot moet zijn als het gewicht van het model.

Het tweede cijfer in de code geeft de vertragingstijd aan. In de voorbeeldcodes is dat de '3' en de '4'. Dit is de tijd die verstrijkt tussen het stoppen van de stuwkracht en het activeren van de uitdrijflading, welke het bergingssteem uitwerpt. Het model maakt gedurende deze tijd een glijvlucht, waarin de grote, door de stuwkracht opgebouwde snelheid, steeds verder afneemt totdat het model zijn hoogste punt heeft bereikt en weer terug gaat vallen.

Motoren zonder uitdrijflading
Naast motoren met een uitdrijflading zijn er ook motoren welke geen uitdrijflading hebben. Deze motoren hebben op de plek van het tweede cijfer in de motorcode een '0' staan. Dit type motoren wordt gebruikt voor meertrapsraketten, waar bovenop de eerste motor een tweede motor is aangebracht. Op deze manier kunnen grotere snelheden en hoogten worden behaald. De motoren met een 0-sec code worden ook wel 'Booster'-motoren genoemd.

Naast het gebruik in meertrapsraketten kunnen deze motoren ook gebruikt worden in modellen die geen uitdrijflading en dus geen bergingssysteem gebruiken, zoals modellen met 'Thumble-recovery' ('Dwarrelberging'-alleen bij erg lichte modellen). Ook UFO modellen kunnen gebruikmaken van dit type motoren. Vanwege de grote oppervlakte staan deze modellen vrij kort na het opbranden van de stuwstof weer 'stil' in de lucht. Een vertragingstijd om de snelheid te laten afnemen is dan overbodig.

TSP D20-motoren TSP F35-motoren

Wanneer is mijn Estes motor geproduceerd? Zie: Productiecode


        Wil je weten hoe hoog je model gaat met een bepaalde motor?
            Gebruik HOSIMP, een HOogte SIMulatie Programma.
Bereken de hoogte met HOSIMP.
            Ook te vinden onder de "Vlucht"-knop.

Er is dus keuze uit verschillende klassen motoren, met binnen een klasse eventueel verschillende gemiddelde stuwkrachttijden en verschillende vertragingstijden.
 
Overzicht van motoren met hun
bijbehorende gegevens
Motoren data
thrustcurve.org
Overzicht van
motorbrandstoffen


Stuwkracht diagrammen
Hieronder een aantal typische stuwkracht diagrammen van modelraket motoren. Kies in het menu één van de opties om het betreffende diagram te zien:


Klik hier voor het motoren gegevensblad en stuwkrachtdiagrammen van fabrikant Klima.