Elektrische ontbranders

Solar/Q2 - eMatch - Brugontbrander - Trilaminaat

Het elektrisch laten ontbranden van je raketmotor vergroot de veiligheid sterk.
Simpelweg omdat je op een afstandje staat.

Estes Solar of Klima Q2 ontbrander (gloeidraad ontbrander met sas-kopje)
De zwartkruit modelraketmotoren van Estes, Weco of de Composiet motoren van Klima worden ontstoken met een elektrische ontbrander. Dit is een twee-aderige V-vormige draad die op de knik veel dunner is. Hierdoor gaat de draad op de knik gloeien als er stroom door de draad wordt gestuurd. (meestal is een spanningsbron van 6 volt al voldoende.) Op de knik is een klein propje 'sas' (chemische brandbare samenstelling) aangebracht die door de gloeiende draad tot ontbranding wordt gebracht.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het saskopje meestal geen zwartkruit (buskruit), ondanks dat het saskopje een donkere of zwarte kleur heeft. De Estes Solar ontbranders hebben tegenwoordig een bijna transparante kleur.

Ook wordt vaak de term 'ontsteker' gebruikt. Echter zou 'ontbrander' of 'elektrische lucifer' een veel betere benaming zijn. Een ontsteker detoneert in het algemeen, omdat deze een kleine hoeveelheid primair springstof bevat (een zéér gevoelige chemische samenstelling). Daarentegen geeft een 'ontbrander' vaak niet meer dan een klein vlammetje of een vonkenregen af. Meer dan voldoende om een Estes zwartkruit- of Klima composiet-motor te laten ontbranden.
De ontbrander wordt bij de meeste zwartkruit motoren aan het ondereinde in de uitlaat aangebracht. In het brandstofblok zit aan dit ondereinde meestal een zeer kort kernkanaal, waar de saskop van de ontbrander in en tegenaan dient te worden geplaatst, voor een juiste werking van die ontbrander.

Estes Solar electric match / elektrische ontbrander

Klima Q2 electric match / elektrische ontbrander (ouder type)

Het installeren van een ontbrander in een modelraket motor is even een secuur karweitje. Tenminste als je niet vijf keer achter elkaar een nieuwe ontbrander wilt plaatsen omdat de motor niet ontstoken werd bij de voorgaande pogingen.

Hieronder vind je een fotoserie (met Solar ontbrander) waarin wordt uitgelegd hoe je op een degelijke manier een elektrische ontbrander kunt plaatsen zodat ontbranding van je motor nagenoeg altijd plaatsvindt. Het betreft hier een Estes Solar ontbrander(+6 Volt)

(Klik op de plaatjes voor een vergroting en uitleg)

Als je wat meer grip nodig hebt voor je krokodillenbekjes/aansluitclips, dan is de onderstaande methode erg handig: Buig de draadeinden om de papieren afstandshouder heen, de ene naar boven, de andere naar beneden. Het voorkomt meteen de kans op kortsluiting!

Vooraanzicht: één draad naar boven, de andere naar beneden gebogen.

Zijaanzicht: het voorkomt kortsluiting van draden en clips.

eMatch ontbrander (super gevoelige ontbrander met sas-kopje)
eMatch-ontbranders zijn niet de goedkoopste in hun soort. Ze hebben echter als zéér groot voordeel dat ze met een penlite batterij(1,5 Volt) tot ontbranding te brengen zijn en dat ze betrouwbaar zijn. In serie geplaatste brug-ontbranders gaan allemaal af, als de stroomsterkte minimaal 850mAmpère bedraagt. In dat geval gaat er geen één of ze gaan alle vijf(ze gaan dus alle vijf). Toch wel een prettige gedachte bij je dure en zorgvuldig ontworpen clustermodel. Maar uiteraard kun je het beste een 12Volt accu gebruiken.

Brug ontbranders hebben een relatief dikke kop en zijn meestal niet in de uitlaat te plaatsen van de modelraket motor (een uitzondering daarop zijn de grote Estes C11/D12 motoren). Ze worden daarom zo strak mogelijk tegen de uitlaatopening geplaatst en in de uitlaatopening kan eventueel een kleine hoeveelheid sas (brandbare stof/mengsel, bijvoorbeeld een afgeschraapte luciferkop) worden aangebracht. Er zijn brug ontbranders met een plastic hulsje(duurder) en zonder hulsje. Je kunt eventueel een dik rietje gebruiken als hulsje om de vlam van de ontbrander naar boven te richten, richting uitlaat en brandstofblok.
TIP:
Als je de bovenkant van de ontbrander met wat schuurpapier licht wegschuurt(door de laklaag heen), dan wordt de vuurstraal ook meer naar boven gericht.

e-Match van Klima. Speciaal voor de Klima rode motoren gefabriceerd. Geeft een rustige ontbranding.

e-Match van Modelraketten.NL. Feller bij de ontbranding dan de Klima eMatch.

Brug ontbrander (super gevoelige ontbrander met sas-kopje)
Brug-ontbranders zijn ook niet de goedkoopste in hun soort. Ze hebben echter als zéér groot voordeel dat ze met een penlite batterij(1,5 Volt) tot ontbranding te brengen zijn en dat ze zéér betrouwbaar zijn. Fabrikanten garanderen zelfs een fout-vrije ontbranding van vijf in serie geplaatste brug-ontbranders als de stroomsterkte minimaal 850mAmpère bedraagt. In dat geval gaat er geen één of ze gaan alle vijf(ze gaan dus alle vijf). Toch wel een prettige gedachte bij je dure en zorgvuldig ontworpen clustermodel.

Brug ontbranders hebben een relatief dikke kop en zijn meestal niet in de uitlaat te plaatsen van de modelraket motor (een uitzondering daarop zijn de grote Estes C11/D12 motoren). Ze worden daarom zo strak mogelijk tegen de uitlaatopening geplaatst en in de uitlaatopening kan eventueel een kleine hoeveelheid sas (brandbare stof/mengsel, bijvoorbeeld een afgeschraapte luciferkop) worden aangebracht. Er zijn brug ontbranders met een plastic hulsje(duurder) en zonder hulsje. Je kunt eventueel een dik rietje gebruiken als hulsje om de vlam van de ontbrander naar boven te richten, richting uitlaat en brandstofblok.
TIP:
Als je de bovenkant van de ontbrander met wat schuurpapier licht wegschuurt(door de laklaag heen), dan wordt de vuurstraal ook meer naar boven gericht.

Het installeren van een ontbrander in een modelraket motor is even een secuur karweitje. Tenminste als je niet vijf keer achter elkaar een nieuwe ontbrander wilt plaatsen omdat de motor niet ontstoken werd bij de voorgaande pogingen.

Hieronder vind je een fotoserie (met brugontbrander) waarin wordt uitgelegd hoe je op een degelijke manier een brugontbrander kunt plaatsen met tape, zodat ontbranding van je motor nagenoeg altijd plaatsvindt.

(Klik op de plaatjes voor een vergroting en uitleg)

Links een gele brugontbrander(iets minder gevoelig dan de rode).

Het elektrisch laten ontbranden van je raketmotor vergroot de veiligheid sterk. Simpelweg omdat je op een afstandje staat.

Rechts een rode brugontbranders(iets gevoeliger dan de gele).

Het elektrisch laten ontbranden van je raketmotor vergroot de veiligheid sterk. Simpelweg omdat je op een afstandje staat en het exacte moment van lanceren kunt bepalen.

Plaatsing van een Brug-ontbrander zonder en met huls(roze).
De ontbranders worden zorgvuldig tegen de uitlaat geplaatst en met tape op hun plek gehouden.

Rechts, gebruikte brug-ontbranders, met en zonder huls. De 'knik' in de draad word gebruikt als steun voor de tape, waarmee de ontbrander tegen de uitlaat wordt gedrukt. De tape brandt vanzelf weg.

Brug-ontbranders aangebracht in een clustermodel van vier motoren.
(hier zijn er drie met tape geïnstalleerd).

Uitgebracht in 2014:
BenTi-plaatjes voor Brugontbranders (MDF, 1-2mm dik)

BenTi-plaatjes zijn hulpplaatjes om brugontbranders aan de modelraket motoren te bevestigen. De plaatjes worden met lijm (CA, of UHU-Hart) op het uiteinde van de motorkoker gelijmd. Ze houden de Brugontbranders zeer goed op hun plaats, ook bij elektronisch ontstoken tweetraps modellen.

Vooral bij clustermodellen is het gebruik van BenTi-plaatjes eenvoudiger dan de tape-methode hierboven beschreven. Het degelijk aanbrengen van Brugontbranders bij meervoudige clustermodellen ( >3 motoren ) is best een tijdrovend karwei en kan meestal het beste thuis al voorbereid worden. Het voordeel is dat als het eenmaal op zijn plaats zit, je niet bevreesd hoeft te zijn dat het losschiet. Wat zonder BenTi-plaatjes nogal gemakkelijk gebeurt.

Hieronder voorbeelden van BenTi-plaatjes die op dit moment verkrijgbaar zijn.
Er zijn ook BenTi-plaatjes met ovale gleufjes i.p.v ronde gaatjes.

Links: BenTi-plaatjes 18mm.

Rechts: BenTi-plaatjes 24mm.

Hier wordt aan gewerkt

(Klik op de plaatjes voor een vergroting en uitleg)

Trilaminaat ontbrander (drielaags ontbrander met sas-kopje)
Trilaminaat-ontbranders zijn een goede vervanging voor de Solar of Q2 ontbranders. Ze hebben wat meer spanning(+9 Volt) en stroom nodig, maar zijn daarentegen veel minder kwetsbaar dan de Solar ontbranders.

Hiernaast: trilaminaat ontbranders van een onbekend merk.

Rechts: oudere Tigertail trilaminaat ontbranders en plakkers (oranje/zwart) van Quest.